Söğüt Çelebi Mehmed Camii Kütüphanesi: Banisi, Kuruluşu ve Dönemi İçin Anlamı
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8033498Anahtar Kelimeler:
Söğüt, Câmi-i Kebîr, Hacı Alî Efendi, Osmanlı Kütüphaneleri, Osmanlı Kitap KültürüÖzet
Bu makale, on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında Söğüt’te sultan veya devlet adamları tarafından değil de “halk”tan biri tarafından kurulan Çelebi Mehmed Camii Kütüphanesi’ni incelemektedir. Söz konusu kütüphane, halk/cemaat kütüphanesi özellikleri taşıdığından özgün bir örnek olarak Osmanlı kütüphaneleri ve kitap kültürü literatürüne bir katkı sağlayacak niteliktedir. Çalışma, halkın faydası için inşa edilen bu kütüphanenin bürokratik açıdan kuruluş aşamalarını, bu sürecin resmî yollardan yürütülmesinin arkasındaki sebepleri ve kütüphanenin devrin yerel ağları içerisinde konumunu tartışmaktadır. Bunu ise şimdiye kadar göz ardı edilen arşiv belgeleri ışığında ele almaktadır. Bu asıl amaçlara ilaveten söz konusu kütüphanenin kurucusu olan Hacı Ali Efendi ve mensubu olduğu aile hakkında ortaya çıkan malumat da bu makalede değerlendirilmiştir.
Referanslar
Arşiv Belgeleri
BOA. A.MKT. UM. 518/81/1.
BOA. C.MF. 144/7162/1/1; C.MF. 144/7162/2/1-2; C.MF. 144/7162/3/1.
BOA. MVL. 601/29/02.
EV.d. 22212; d. 34312.
VGM. Defter 582/2: 540-541; Defter 582/54: 391.
Basılı Eserler
Aktan, Hamza. “Miras.” TDVİA. c. 30. Ankara: TDV, 2020.
Akyıldız, Ali. Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme. İstanbul: İletişim, 2018.
Anonim Osmanlı Tarihi: 1099-1116 /1688-1704. Hazırlayan Abdülkadir Özcan. Ankara: TTK, 2000.
Arı, Abdüsselam. “Vasiyet.” TDVİA. c. 42. İstanbul: TDV, 2012.
Artan, Tülay. “On Sekizinci Yüzyıl Başında Osmanlı Bilgi Üretimi ve Dağılımı: Yazma Eser Koleksiyonları ve Koleksiyonerler Arasında Şehid Ali Paşa’nın Yeri.” Müteferrika, s. 58 (2020): 5-40.
Aybakan, Bilal. “Vekâlet.” TDVİA. c. 43. İstanbul: TDV, 2013.
Bardakoğlu, Ali. “Vesâyet.” TDVİA. c. 43. İstanbul: TDV, 2013.
Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukukı İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu. c. 6. İstanbul: Bilmen Basım ve Yayınevi, 1985.
Çiçekler, Esat Sami. “Osmanlı Dönemi Para Vakıfları: Söğüt Kasabası Örneği.” Yüksek Lisans Tezi. Sabahattin Zaim Üniversitesi, 2020.
Demiryürek, Halim. “II. Meşrutiyet Döneminde Bilecik.” Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi, 2011.
Erünsal, İsmail. A History of Ottoman Libraries. Boston: Academic Studies Press, 2022.
Erünsal, İsmail. Osmanlılarda Kütüphaneler ve Kütüphanecilik: Tarihi Gelişimi ve Organizasyonu. gen. ve günc. 3. bs. İstanbul: Timaş, 2020.
Eryiğit, Burak Hamza ve Cansu Kalafat. “Osmanlı Devleti’nde 1840 ve 1858 Yılları Arasında Taşra Yönetimini Düzenleyen Nizamnameler Üzerine Bir Değerlendirme.” Strategic Public Management Journal 5, s. 10 (2019): 54-62.
Gençoğlu, Mustafa. “1864 ve 1871 Vilâyet Nizamnamelerine Göre Osmanlı Taşra İdaresinde Yeniden Yapılanma.” Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2, s. 1 (2011): 29-50.
Güneş, Mehmet. Osmanlı Devleti’nde Kaymakamlık: 1842-1871. İstanbul: Kitabevi, 2014.
Hızlı, Mefail. “Vânî Mehmed Efendi, Ailesi, Yakınları ve Medresesi Hakkında Yeni Bilgiler ve Belgeler.” Ulusal Vânî Mehmed Efendi Sempozyumu, 7-8 Kasım 2009, Kestel-Bursa: Bildiriler, editörler Mehmet Yalar ve Celil Kiraz, 17-29. Bursa: Emin Yayınları, 2011.
Hüdâvendigâr Vilâyeti Sâlnâmesi. Bursa: Bursa Vilâyet Matbaası, 1316 [1900].
İtibar ve İhtiras: Osmanlı Kitap Koleksiyonerleri ve Koleksiyonları. Hazırlayanlar Tülay Artan ve Hatice Aynur. İstanbul: Dergâh, 2022.
Kahraman, Seyit Ali. Evkâf-ı Hümâyûn Nezâreti. İstanbul: Kitabevi, 2006.
en-Nevevî. Riyâzü’s-Sâlihîn: Metin ve Çeviri. c. 2. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
Osmanlı Yer Adları II: Anadolu, Karaman, Rum, Diyarbakır, Arap ve Zülkadiriye Eyaletleri: 1530-1556: Şam ve Halep Dahil. Hazırlayan Ahmet Özkılınç, Ali Coşkun ve Abdullah Sivridağ. Ankara: Devlet Arşivleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
Osmanlı Kitap Kültürü: Cârullah Efendi Kütüphanesi ve Notları. Editör Berat Açıl. Ankara: Nobel, 2015; [göz. geç. gen. 2.bs. İstanbul: İlem Yayınları, 2021].
Pazarbaşı, Erdoğan. “Mehmed Efendi, Vanî.” TDVİA. c. 28. Ankara: TDV, 2003.
Öztürk, Nazif. “Evkâf-ı Hümâyûn Nezâreti,” TDVİA. c. 11. İstanbul: TDV, 1995.
Torun, Sadık Fatih. “Vilayet Kanunlarına Göre Sancak (Livâ) İdare Meclisleri.” Tarih Araştırmaları Dergisi 35, s. 60 (2016): 157-174.
Treasures of Knowledge: An Inventory of the Ottoman Palace Library: 1502/3-1503/4. editors Gülru Necipoğlu, Cemal Kafadar and Cornell Fleischer. vol. 1-2. Leiden: Brill, 2019.
Uğurlu, İsa. “Osmanlı–Hint Ticareti ve Bir Osmanlı Sarraf/Tüccarının Ticari ve Sosyal Bağlantıları: İpekçi Ahmed Çelebi Örneği.” Mehmet Genç Anısına Uluslararası Osmanlı İktisat Tarihi Sempozyumu, 17-19 Aralık 2021. Marmara Üniversitesi-Güngören Belediyesi, İstanbul.
Yavaş, Begüm. “İbrâhim Sârım Paşa.” TDVİA. c. EK-1. 2. bs. İstanbul: TDV, 2020.
Yurdakul, İlhami. “Mekteb-i Nüvvâb.” TDVİA. c. EK-2. İstanbul: TDV, 2019.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Zemin
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
