Yârân Lokmasına Tamah Etmek:
Latîfî Tezkiresi’nin Yeni Bir Nüshası Üzerine
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.12518764Anahtar Kelimeler:
Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu‘arâ, Âşık Çelebi, biyografi, telif usulü, alfabetik sıralamaÖzet
Bu makalede Osmanlı şair tezkirelerinin erken örneklerinden olan Latîfî Tezkiresi bazı özellikleri bakımından ele alınacaktır. Yakın zamana kadar araştırmacıların ulaşmasına imkân bulunmayan bir Tezkiretü’ş-Şu‘arâ nüshasının sağladığı veriler ışığında tezkirenin telif yöntemi meselesi açığa kavuşturulmaya çalışılacaktır. Âşık Çelebi’nin (ö. 979/1572) Meşâ‘irü’ş-Şu‘arâ’sında Latîfî Tezkiresi’nin tertibine dair ortaya attığı bir iddia yeniden gündeme getirilecek ve iddia bu nüshanın şahitliğiyle yeniden değerlendirilecektir. Nüsha, Latîfî’nin (ö. 990/1582) tezkireyi kaleme alırken birkaç farklı tasnif/sıralama yöntemi düşündüğünü açıkça gösteren ve her bir yönteme göre yazılmış birkaç mukaddimeye sahiptir. Düşünülen yöntemlerden hangisinin hayata geçirildiği; tezkirenin tertibi, bölümleri ve muhtevası ana hatlarıyla gösterilmeye, ayrıca bu nüshanın diğer bütün nüshalardan ayırt edici olan noktalarına değinilmeye çalışılacaktır. Tezkireye dair olgunlaşmamış bir tasarının meyvesi niteliğinde olan nüshanın müellif hattı olup olmadığı sorusuna da cevaplar aranacaktır. Son olarak Latîfî’nin eserini vücuda getirirken değişen tercihleri de biyografi yazımı geleneği bağlamında irdelenmeye çalışılacaktır.
Referanslar
Ahdî. Ahdî ve Gülşen-i Şu‘arâsı: İnceleme-Metin. Editör Süleyman Solmaz. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, 2005.
Andrews, Walter G. “Osmanlı Metin Çalışmaları: Geçmişe Meydan Okuma, Geleceği Tasarlama.” Çeviren Veysel Öztürk. Eski Metinlere Yeni Bağlamlar: Osmanlı Edebiyatı Çalışmalarında Yeni Yönelimler, hazırlayan Hatice Aynur ve öte., 36-58. İstanbul: Klasik, 2015.
Andrews, Walter G. ve Ayşe Dalyan. “İki Farklı Latifi Tezkiresi ve Nüshaları.” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, s. 68 (2019): 49-68.
Âşık Çelebi. Meşâ‘irü’ş-Şu‘arâ: İnceleme-Metin. Editör Filiz Kılıç. 3 c. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, 2010.
Babacan, İsrafil. “16. Asırda Osmanlı Sahası Şâirleri Hakkında Yazılmış ‘Tezkire-i Mecâlis-i Şu’arâ-yı Rûm’ Adlı Tanınmayan Bir Tezkire.” Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, s. 40 (2007): 1-16.
Ceyhan, Âdem. Türk Edebiyatında Hazret-i Ali Vecizeleri. Ankara: Öncü Kitap, 2006.
Çetin, Nihad. “Latîfî.” İslâm Ansiklopedisi. c. 7. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1970.
Güleç, İsmail. “Âşık Çelebi’nin (ö.1572) Meşâirü’ş-Şuârâ’sında Kurmacanın Yeri ve İşlevi.” VIII. Milletlerarası Türkoloji Kongresi: 30 Eylül-04 Ekim 2013 İstanbul: Bildiri Kitabı, c. 3, 209-224. İstanbul, 2014.
Karaca, Songül. “Lâmi’î Çelebi, Fütûhu’l-Mücâhidîn li-Tervîhi Kulûbi’l-Müşâhidîn (Nefehâtü’l-üns Tercümesi): İnceleme, Tenkitli Metin, Sözlük, Dizin.” Dr. Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 2019.
Latîfî. Tezkiretü’ş-şu’arâ ve Tabsıratü’n-nuzamâ: İnceleme-Metin. Editör Rıdvan Canım. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, 2000.
Mehmed Halid (Bayrı). “Edebiyat Tarihi: Latîfî ve Tezkiresi.” Hayat Mecmuası, 24 Mart 1927.
Sehî Beg. Heşt Bihişt. Editör Halûk İpekten ve öte. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2017. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56165,hest-bihistpdf.pdf?0.
Sevgi, Ahmet. “Âşık Çelebi Tezkiresi’nin neşri dolayısıyla...” Yeniçağ Gazetesi, 24 Eylül 2010. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/asik-celebi-tezkiresinin-nesri-dolayisiyla-365220h.htm.
Sevgi, Ahmet. “Lâtîfî (Hayatı ve Eserleri): İnceleme-Metin.” Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, 1987.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Zemin
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
