The Definition and Scope of Tajāhul al-ʻĀrif
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8020694Keywords:
rhetorical ignorance, interrogation, simile, uslūb al-ḥakīm, ḥusn al-taʻlīlAbstract
One of the main methods in studies of classical Turkish poetry is to analyze poetic style according to figures of speech. However, the definitions and examples in the sources dealing with figures of speech are not always sufficient to fully comprehend the terms. One of the figures in which the uncertainty in its treatment generates debate is tajāhūl al-ʻārif (rhetorical ignorance). This article aims to dispel the ambiguity around this term. It identifies differences of opinion and ambiguities when reviewing how tajāhūl al-ʻārif is defined as well as with what kind of examples it is explained in the Arabic, Persian, and Turkish sources. It proposes a definition to resolve the issues that remain closed without deviating from the prevailing view. Accordingly, tajāhūl al-ʻārif is when a person presents himself as if he does not know what he knows by showing himself in astonishment in order to reinforce the nuanced meaning he wants to express. After dispelling the ambiguity in the definition, this article discusses different views on the scope of the term. Since the aforementioned views are related to the relation of tajāhūl al-ʻārif with the figures of interrogation, simile, uslūb al-ḥakīm, and ḥusn al-taʻlīl, the discussion is executed on this ground and the limits between them are clarified. Finally, the most common nuanced meanings of tajāhūl al-ʻārif are explained with some examples taken from rhetoric books. Since the meaning in the poem has a layered structure, there are points for debate when determining the nuanced meaning. Among the issues discussed in this article is that the meaning drawn from the whole expression, rather than the meaning directly related to tajāhūl al-ʻārif, should be determined as a nuance.
References
Ahmed Cevdet. Belâgat-ı Osmâniyye. Hazırlayan Karabey ve Mehmet Atalay. Ankara: Akçağ, 2000.
Ahmed Reşîd [Rey]. Nazariyyât-ı Edebiyye. Hazırlayan Adem Can. İstanbul: Dün Bugün Yarın, 2018.
Akın, Mehmet. “Rusçuklu M. Hayrî’nin Belâgat’i İnceleme-Metin-Terimler Dizini.” Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, 2016.
Aksoy, Mustafa. “Molla Lütfî’nin Risâle-i Mevlânâ Lütfîsi.” Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, 1991.
Altıparmak Muhammed. Telhîs Tercümesi: Tenkitli Metin. Hazırlayan İsmet Şanlı. Ankara: Ürün, 2010.
el-Askerî, Ebû Hilâl. eṣ-Ṣınāʻateyn: el-Kitābe veʼş-Şiʻr. Hazırlayan Alî Muhammed el-Becâvî ve Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâhîm. Beyrut: al Maktaba al-Unsuriyya, 1419 [1998-99].
Aytekin, Murat. “Vak’anüvîs Halîl Nûrî’nin ‘Matla’u’n-Nûr’ Adlı Telhîs Tercümesi.” Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, 2006.
Ayverdi, İlhan, Ahmet Topaloğlu, Hayri Bilecik, Mustafa Tahralı ve Fahrunnisa Bilecik. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. Editör Kerim Can Bayar. İstanbul: Kubbealtı, 2011.
Bağdâdî, Ebû Tâhir. Ḳānūnuʼl-Belāġa fḭ Naḳdiʼn-Neṩr veʼş-Şiʻr. Hazırlayan Muhsin Gayyâd Acîl. Muassasat al-Risalah, 1981.
Baranoğlu, Şahin. “Abdurrahman Süreyyâ Mizânü’l-Belâga.” Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, 1999.
Bayram, Tülay. “Süleyman Fehmi’nin ‘Edebiyat’ Adlı Eseri: Değerlendirme-Çeviri Yazı-Sözlük.” Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi, 2021.
Benzer, Nazife. “Mebâni’l-İnşâ Cild-i Sânî.” Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, 2016.
Bilgegil, M. Kaya. Edebiyat Bilgi ve Teorileri 1: Belâgat. Ankara: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1980.
Demirciler, Ahmet Zahid. “Anlam ve Edebiyat Teorilerine Dair Türkçe Geleneksel Literatürü Tasnif Denemesi.” Türkoloji Dergisi 23, s. 1 (2019): 1-27
Demirciler, Ahmet Zahid. “Belagat Kitaplarında Teşbihin Tanımı.” 9. Milletlerarası Türkoloji Kongresi Bildiriler Kitabı, ed. Feryal Korkmaz, 365-78. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü, 2022.
Demirciler, Ahmet Zahid. “Mustafa İzzet Def ’ü’l-Mesâlib fî Edebi’ş-Şâ’ir ve’l-Kâtib (İnceleme-Metin-Dizin).” Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, 2014.
Diyarbakırlı Mehmed Said. Mîzanü’l-Edeb. Hazırlayan Saliha Aydoğan. İstanbul: Kitabevi, 2009.
Durmuş, İsmail. “Tecâhül-i Ârif.” TDVİA. c. 40. İstanbul: TDV, 2011.
Eliaçık, Muhittin. “Belâgat Kitaplarında Tecâhül-i Ârif ’in Tarif ve Tasnifi.” Turkish Studies 11, s. 10 (2016): 217-30. DOI: 10.7827/TurkishStudies.9325.
Hatîb Tebrîzî. el-Vāfḭ fḭʼl-ʻArūḍ veʼl-Ḳavāfḭ. Hazırlayan Fahruddîn Kabâve. Şam: Dar al-Fikr, 1986.
İbn Ebü’l-İsba‘. Taḥrḭrüʼt-Taḥbḭr. Hazırlayan Hıfnî Muhammed Şeref. Kahire: BAC İİYM İslâm Mirasını İhya Heyeti, 1963.
el-Halebî, İbnü’l-Esîr. Cevherüʼl-Kenz. Hazırlayan Muhammed Zağlûl Selâm. İskenderiye: Mansha’at al-Ma’ârif, 2009.
İbn Hatîb-i Zemlekân. et-Tibyān fḭ ʻİlmiʼl-Beyān el-Muṭliʻ ʻalā İʻcāziʼl-Ḳurʼān. Hazırlayan Ahmed Matlûb ve Hadîce el-Hadîsî. Bağdad, 1964.
İbn Hicce. Ḫizānetüʼl-Edeb ve-Ġāyetüʼl-Ereb. Hazırlayan Salâhaddîn Hevvârî. Beyrut: al-Maktaba al-Asriyyah, 2006.
İbn Ma‘sûm. Envāruʼr-Rebḭʻ fḭ Envāʻiʼl-Bedḭʻ. Hazırlayan Şâkir Hâdî Şükr. Necef, 1969.
İbn Münkiz. el-Bedḭʻ fḭ Naḳdiʼş-Şiʻr. Hazırlayan Ahmed Ahmed Bedevî ve Hâmid Abdulmecîd. Kahire, 2010.
İbnü’l-Mu‘tez. el-Bedḭʻ fiʼl-Bedḭʻ. Beyrut: Dar al-Jeel, 1990.
İbnü’n-Nâzım. el-Miṣbāḥ fiʼl-Meʻānḭ veʼl-Beyān veʼl-Bedḭʻ. Hazırlayan Hüsnî Abdulcelîl Yûsuf. Kahire: Maktabat al-Adab, 1989.
İbnülkâmil Mehmed Abdurrahman. Belâgat-ı Osmâniyye. Hazırlayan Şamil Yeşilyurt. Kayseri: Kimlik, 2017.
Kâşifî, Vâiz Hüseyin. Bedāyiʻuʼl-Efkār fḭ Ṣanāyiʻiʼl-Eşʻār. Hazırlayan Mîr Celâleddîn Kazzâzî. Tahran: Nashr-e Markaz, 1369 [1990-91].
Kaya, Mehmet. “Maʻlûmât-ı Edebiyye I-II: Köprülüzâde Mehmed Fuad-Şahâbeddin Süleyman.” Yüksek Lisans Tezi. Aksaray Üniversitesi, 2018.
el-Kayrevânî, İbn Reşîk. el-ʻUmde fḭ Meḥāsiniʼş-Şiʻr ve-Ādābih. Hazırlayan Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd. Beyrut: Dar al-Jeel, 1981.
Kazvînî Hatîb. “Telḫḭṣ üʼl-Miftāḥ.” el-Mutavvel. Çeviren Zekeriya Çelik. c. 2. İstanbul: Litera, 2020.
Köksal, Mehmet Fatih. “Belâgat Kitaplarında İki Sanat: Tecâhül-i Ârif ve İstifhâm.” Türklük Bilimi Araştırmaları, s. 7 (1998): 167-90.
Kunt, İbrahim ve Bahar Kunul. “Süleyman Fikri Erten’in ‘İlm-i Belâgatdan Beyân ve Bedî‘ Hulâsası Adlı Eseri.” Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, s. 34 (2015): 207-46.
Mağribî, İbn Ya‘kûb. “Mevāhibüʼl-Fettāḥ fḭ Şerḥi Telḫḭṣiʼl-Miftāḥ”. Şürūḥuʼt-Telḫḭṣ. Kahire: ʻḬsaʼl-Bābiʼl-Ḥalebḭ, 1937.
Manastırlı Mehmed Rifat. Mecāmiʻüʼl-Edeb. İstanbul: Kitapçı Kasbar, 1308 [1890-91].
Matlûb, Ahmed. Muʻcemuʼl-Muṣṭalaḥātiʼl-Belāġiyye. Bağdad: el-Mecmaʻuʼl-ʻİlmiyyuʼl-ʻIrāḳḭ, 1983.
Mehmed Celâl. ʻOṩmānlı Edebiyyātı Numūneleri. İstanbul: Şems Kitabhanesi, 1312 [1894-95].
Mehmed Zihni. el-Ḳavluʼl-Ceyyid fḭ Şerḥi Ebyātiʼt-Telḫḭṣ ve-Şerḥayhi ve-Ḥāşiyetiʼs-Seyyid. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1328 [1910].
Mu‘allim Nâcî. Iṣṭılāḥāt-ı Edebiyye. İstanbul: Krikor Fâik, 1307 [1889-90].
Muhammed Mihrî. Fenn-i Bedḭʻ: el-Eṩerüʼl-Celḭl fḭ Medḥ-i ʻAlā İsmāʻḭl, [t.y.].
el-Muzaffer el-Alevî. Naḍratuʼl-İġrḭḍ fḭ Nuṣretiʼl-Ḳarḭḍ. Hazırlayan Nuhâ Ârif el-Hasan. Şam: Arap Dil Akademisi, 1976.
el-Müeyyedbillâh. eṭ-Ṭırāz li-Esrāriʼl-Belāġa ve-ʻUlūmi Ḥaḳāʼiḳiʼl-İʻcāz. Beyrut: al-Maktaba al-Unsuriyya, 1423 [2002].
Mütercim Âsım. el-Okyânûsu’l-Basît fî Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît. Hazırlayan Mustafa Koç ve Eyyüp Tanrıverdi. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2013.
Nüveyrî, Ahmed. Nihāyetüʼl-Ereb fḭ Funūniʼl-Edeb. Kahire: Mısır Millî Kütüphanesi ve Arşivleri, 1423 [2002-03].
Öztürk, Erdem Can. “ʻAlḭ Cemāleddḭn ʻArūż-ı Türkḭ, ʻİlm-i Ḳavāfḭ, Ṣanāyiʻ-i Şiʻriyye ve ʻİlm-i Bedḭʻ: İnceleme-Metin-Sözlük-Tıpkıbasım.” Yüksek Lisans Tezi. Bozok Üniversitesi, 2010.
Parıldı, Metin. “Tecâhulu’l-Ârif: Kronolojik Geçmişi, Terimleşme Süreci, Üslûbu ve Amacı.” Bilimname 47, s. 1 (2022): 265-302. DOI: 10.28949/bilimname.1054080.
Râdûyânî, Muhammed b. Ömer. Kitāb Tarcumān al-Balāġa. Hazırlayan Ahmed Ateş. İstanbul: İÜ Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Enstitüsü, 1949.
Ramazânzâde Abdünnâfi İffet ve Teftâzânî. en-Nefʻüʼl-Muʻavvel fḭ Tercemetiʼt-Telḫḭṣ veʼl-Muṭavvel. c. 2. İstanbul, 1290 [1873-74].
Râmî, Şerefüddîn Hasan. Ḥaḳāyiḳuʼl-Ḥadāʼiḳ. Hazırlayan Seyyid Muhammed Kâzım İmâm. Tahran Üniversitesi, 1962.
Recâîzâde Mahmud Ekrem. Ta‘lîm-i Edebiyyât. Hazırlayan Furkan Öztürk. İstanbul: Dün Bugün Yarın, 2016.
Rıza Kulı Han. Medāricuʼl-Belāġa. Şiraz, 1331 [1912-13].
Saraç, M. A. Yekta. “Prof. Dr. Ali Nihat Tarlan’ın Edebî Sanatlar’ına Farklı Bir Yaklaşım.” İlmî Araştırmalar, s. 8 (1999): 293-99.
Saraç, M. A. Yekta. Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belâgat. İstanbul: Bilimevi, 2004.
Sekkâkî, Ebû Ya‘kûb. Miftâhu’l-Ulûm: Belâgat. Çeviren Zekeriya Çelik. İstanbul: Litera, 2017.
Summak, Abdülkadir. “Miftâhu’l-Belâga ve Misbâhu’l-Fesâha -Transkripsiyonlu Metin-.” Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi, 1999.
Şafak, Yakup. “Sürûrî’nin Bahrü’l- Ma’ârifi ve Enîsü’l-Uşşâk ile Mukayesesi.” Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, 1991.
Şahabeddin Süleyman. Sanat-ı Tahrîr ve Edebiyat. Hazırlayan Hatice Göndoğan. İstanbul: Dün Bugün Yarın, 2018.
Şems-i Kays. el-Muʻcem fḭ Meʻāyḭri Eşʻāriʼl-ʻAcem. Hazırlayan Mîrzâ Muhammed Hân Kazvînî. Leiden-Londra: E. J. Brill - Luzac & Co., 1909.
Şenocak, Kemaleddin. Kutb-ul Ârifîn Seyyid Aziz Mahmud Hüdayî (K.S.): Hayatı-Menakıbı ve Eserleri. İstanbul, 1970.
Shareef, Mohammed Ali. “el-Hatîb el-Kazvînî’nin Telhîsu’l-Miftâh Eseri Işığında Klâsik Türk Edebiyatı Belâgat Terimlerinin Tasnîfi.” Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, 2015.
Şirvânî, Ahmed Hamdi. “ʻİlm-i Bedāʼiʻ”. Teshḭlüʼl-ʻArūż veʼl-Ḳavāfḭ veʼl-Bedāyiʻ. İstanbul: Terakki Matbaası, 1289 [1872].
Tarlan, Ali Nihad. “Edebî San’atler.” Edebiyat Meseleleri. Hazırlayan Emrah Gökçe, 167- 219. Ankara: Akçağ, 2017.
Teftâzânî, Sadeddin Mesud. el-Mutavvel. Çeviren Zekeriya Çelik. c. 1. İstanbul: Litera, 2019.
Teftâzânî, Sadeddin Mesud. el-Mutavvel. Çeviren Zekeriya Çelik. c. 2. İstanbul: Litera, 2020.
Temizel, Ali. “Ahmedî’nin Farsça Eserleri Tenkitli Metin-İnceleme-Tercüme ve İndeks.” Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, 2002.
Tezeren, Ziver. Seyyid Azîz Mahmûd Hüdâyî Dîvânı II. İstanbul, 1985.
Uşşâkî, Abdullah Salâhaddîn ve İbn Hicce. Tercüme-i Hizânetü’l-Edeb: İzahlı ve Örnekli Belagat Terimleri Sözlüğü. Hazırlayan Mücahit Kaçar, İlyas Karslı ve Ahmet Akdağ. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2020.
Vatvât, Reşîdüddin. Ḥadāyiḳuʼs-Siḥr fḭ Daḳāyiḳıʼş-Şiʻr. Hazırlayan Abbâs İkbâl. Tahran: Ketabkhane-ye Tahoori & Katabkhane-ye Sanayi, 1984.
Yıldıran Sarıkaya, Meliha. “Tecâhül-i Ârif: Türk Edebiyatı.” TDVİA. c. 40. İstanbul: TDV, 2011.
Yılmaz Orak, Kadriye. Belâgat Geleneğimiz ve Belâgat-i Lisân-ı Osmânî. İstanbul: Kitabevi, 2013.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 ZEMİN
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
