One Story, Multiple Narratives:

The Centuries-Long Journey of Nigârîn’s Tale

Authors

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.12518809

Keywords:

Afīfe Hanım Sergüzeşti, Dāsitān-ı Duhter-i Şeyh Abdullāh, Nigārīn, Helvaci Güzeli, folk tale, adventure (sergüzeşt), reproduction

Abstract

Afīfe Hanım Sergüzeşti, written in the 18th century, is a narrative that draws from different literary genres that preceded it. The story realistically describes the adventures of a woman who was slandered. This narrative is a rewritten form of the mathnavī called Dāsitān-ı Duhter-i Şeyh Abdullāh, which was probably based on an oral narrative and whose first example was written in the 14th century. Nigārīn, the main character of the mathnavī in question, is a “chaste” woman who experiences unfortunate events like Afīfe. In time, Nigārīn’s story acquired a more artistic form through the pen of an Ottoman poet in the 16th century and was reproduced and consumed in a different context as a meddah story. Ultimately, in the 18th century, Afīfe Hanım Sergüzesti reproduced Nigārīn’s story as a realist narrative of an influential and “chaste” woman by displaying all characteristic elements of this corpus. The story of Nigārīn has been the source not only of these narratives but also of fairy tales produced in different fields. This article, by focusing on the story of Sheikh Abdullāh’s daughter Nigārīn, will discuss how a story preserved in the collective memory is transferred to the future through different genres and narratives and how it is transformed into realist fiction.

References

Aktulum, Kubilay. Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi, 2000.

Aktulum, Kubilay. Folklor ve Metinlerarasılık. İstanbul: Çizgi Kitabevi, 2022.

Alangu, Tahir. Billur Köşk Masalları. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1961.

Altınışık, M. Emin ve M. Akif Gözitok. Dâsitân-ı Duhter-i Şeyh Abdullâh: İnceleme-Karşılaştırma-Metin-Tıpkıbasım. Ankara: Fenomen Yayıncılık, 2021.

Andrews, Walter G. ve Mehmet Kalpaklı. Sevgililer Çağı: Erken Modern Osmanlı-Avrupa Kültürü ve Toplumunda Aşk ve Sevgili. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2018.

Anetshofer, Helga. “Representations [of Women, Gender and Sexuality]: Humorous Depictions: The Ottoman Empire.” Encyclopedia of Women & Islamic Cultures. Leilden: Brill, 2007.

Benjamin, Walter. Son Bakışta Aşk. Çeviren Nurdan Gürbilek. İstanbul: Metis Yayınları, 2012.

Bursalı Mü’min-zâde Ahmed Hasîb. Kıssa-i ‘Acîbe-i Cemâl ü Hurşîd - Mısır Milli Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, Edebi Türkî 149 [İnceleme-Metin Transkripsiyonu-Tıpkıbasım]. Hazırlayanlar Fatma Sabiha Kutlar Oğuz, İncinur Atik Gürbüz ve Mehmet Gürbüz. Cambridge, MA: Harvard Üniversitesi Yakın Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, 2023.

Cinânî. Bedâyi‘ü’l-Âsâr. Hazırlayan Osman Ünlü. Cambridge, MA: Harvard Üniversitesi Yakın Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, 2009.

Çetinkaya, Ülkü. “Divan Edebiyatında Kadına Genel Bakış.” Turkish Studies 3, s. 4 (2008): 279-332.

Değirmenci, Tülün. “‘Söz Bir Nesnedir Ki, Zâil Olmaz:’ Osmanlı İstanbul’unda Hamzanâme Geleneğine Göre Kamusal Okuma (Hikâye-Resim-Kitap).” Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi: Edebiyat-Kültür-Sanat, c. 7, hazırlayan Hatice Aynur, 634-649. İstanbul: İBB Kültür A.Ş. ve İSAM Yayınları, 2015.

Erünsal, İsmail E. Osmanlılarda Sahaflık ve Sahaflar. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.

Goody, Jack. “From Oral to Written: An Anthropological Breakthrough.” The Novel. Edited by Franco Moretti. Princeton and Oxford: Princeton University Press, 2006.

Gözitok, M. Akif. “Bekâyî, Dursun-zâde,” Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bekayi-dursun-dede (erişim: 30 Ocak 2024).

Gözitok, M. Akif ve M. Emin Altınışık. Hikâyet-i Duhter-i Şeyh Buseyrî. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020.

Gümüş, İbrahim. “Türk Masallarının Max Lüthi Yaklaşımıyla Çözümlenmesi.” Dr. Tezi. Gazi Üniversitesi, 2015.

Günay, Umay. Elazığ Masalları: İnceleme. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi, 1975.

Gür, Nagihan. “Osmanlı Hikâyelerinin Kaderlerine Hükmeden Kadınları.” İskender Pala Armağanı, hazırlayan Nagihan Gür, 551-571. İstanbul: Kapı Yayınları, 2021.

Gür, Nagihan. Hikâyenin Hikâyesi: Osmanlı’da Bir Kadın Anlatısı: Afîfe Hanım Sergüzeşti. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2020.

Harman, Ömer Faruk. “Yûsuf.” TDVİA. c. 44. İstanbul: TDV, 2013.

Kaya, Doğan. Hikâyet-i Duhter-i Şeyh Abdullâh Basravî ve Kadı-yı Basra. Sivas, 2020.

Kuru, Selim S. “Representations: Poetry and Prose, Premodern.” Encyclopedia of Women & Islamic Cultures. Leiden: Brill, 2001.

Kutlar, Fatma Sabiha. “Menkabet-i Penc Keştî.” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, s. 58 (2011): 21-48.

Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha ve Mehmet Gürbüz. “Şeyhoğlu’nun Menkabet-i Penc Keştî’sinin Yeniden Yazımı: Bursalı Hasîb’in Menâkıb-ı Şâh Habîb’i,” Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, s. 29 (2022): 997-1069.

Nauman, Christoph. “Üç Tarzı-ı Mütelaa: Yeniçağ Osmanlı Dünyası’nda Kitap Yazmak ve Okumak.” Tarih ve Toplum, s. 1 (2005): 51-76.

Onay, Ahmet Talât. Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. Ankara: Akçağ Yayınları, 2000.

Ong, Walter J. Sözlü ve Yazılı Kültür-Sözün Teknolojileşmesi. Çeviren Sema Postacıoğlu Banon. İstanbul: Metis Yayınları, 2003.

Özay, Yeliz. “Metinlerarasılık ve Türk Halk Hikâyelerinde Ana-Metinsel Dönüşümler.” Milli Folklor, s. 83 (2009): 6-18.

Özkan, İbrahim. “Helvacı Güzeli Masalında Kötülük Çeşitleri ve Kötülük Tipleri.” Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi (2021/24): 104-119.

Pierce, Leslie. Harem-i Hümayun: Osmanlı İmparatorluğu’nda Hükümranlık ve Kadınlar. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2011.

Radloff, Wilhelm ve Ignaz Kunos. Proben Der Volkslitteratur Der Türkischen Stamme VIII. Çev. Saim Sakaoğlu ve Metin Ergun. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1998.

Sakaoğlu, Saim. Gümüşhane ve Bayburt Masalları. Ankara: Akçağ Yayınları, 2002.

Sezer Aydınlı, Elif. “Unusual Readers in Early Modern İstanbul: Manuscript Notes of Janissaries and Other Riff-Raff on Popular Heroic Narratives.” Journal of Islamic Manuscripts, no. 9 (2018): 109-131.

Topaloğlu, Bekir. “Yûsûf Sûresi.” TDVİA, c. 44. İstanbul: TDV, 2013.

Yaşar, Ahmet. “Kahvehâne.” TDVİA. c. 2. İstanbul: TDV, 2016, https://islamansiklopedisi.org.tr/kahvehane (erişim 31.01.2024).

Elektronik Sözlükler

“Nigârîn.” Lugat-i Nâcî. https://naci.cagdassozluk.com/osmanlica-turkce-sozluk-madde-16710.html (erişim 02 Şubat 2024).

“Nigârîn.” Kâmûs-ı Türkî. https://turki.cagdassozluk.com/osmanlica-sozluk-madde-28030.html (erişim 02 Şubat 2024).

“Afîfe.” Lugat-i Remzî. https://remzi.cagdassozluk.com/buyuk-osmanlica-sozluk-madde-20647.html (erişim 02 Şubat 2024).

“Afîfe.” Kubbealtı Lugati. http://www.lugatim.com/s/afife (erişim 02 Şubat 2024).

Published

2024-06-28

How to Cite

Gür, Nagihan. “One Story, Multiple Narratives: : The Centuries-Long Journey of Nigârîn’s Tale”. Zemin, no. 7 (June 28, 2024): 6–31. Accessed September 16, 2024. https://zemindergi.com/index.php/pub/article/view/100.

Issue

Section

Research Articles