İstanbul’da Halk Dilbilimi:
Diyalektal Çeşitlilik Algısı
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.12518792Anahtar Kelimeler:
Algısal diyalektoloji, Türkçe, toplumdilbilim, kültürel çeşitlilik, sosyal kimlik, stereotiplerÖzet
Türkiye’nin kültürel çeşitliliğine rağmen, halk dilbilimi ve algısal diyalektoloji araştırma haritasında dikkate değer bir boşluk olarak kalmaktadır. Bu makale, İstanbul’da gerçekleştirilen ve çizim harita yöntemi kullanılan diyalektal varyasyon algısı üzerine bir pilot çalışmanın sonuçlarını sunmaktadır. Türkiye’deki büyük diyalektal çeşitlilik iddialarına rağmen, katılımcıların yalnızca küçük bir azınlığı kendilerinin bir diyalekt kullandığını kabul etmiştir. Bununla birlikte, bazı sosyodemografik değişkenlerin haritada belirli şehirlerin seçilmesiyle ilişkili olduğu bulunmuştur. Tartışma, yanıtları etkileyen olası dilbilimsel ve sosyolojik faktörleri, ayrıca genel olarak diyalektal varyasyon algısını incelemektedir. Maruz kalma, bilgi ve kültürel çeşitlilik arasındaki etkileşime vurgu yapmakta ve Türkiye’deki sosyodilbilimsel bağlama değinmektedir.
Referanslar
Alhazmi, Laila. “A Perceptual Dialect Map of Western Saudi Arabia.” White Rose College of the Arts & Humanities. Student Journal 3 (2017): 2–16.
Arslan, Hüsnü Çağdaş. “Algısal Etimoloji ve Yeni Düşüncelerle Eski Türkçe ‘Imga’ ile ‘İl Imga’nın Kökeni.” Túrkologıa 4, no. 112 (2022): 74–91.
Bingöl, Oktay. “An Analysis of the Failure of the Peace Process (2013–2015) with PKK through the Ripeness Theory.” Gazi Akademik Bakış 15, no. 30 (2022): 281–302.
Bourdieu, Pierre. “The Economics of Linguistic Exchanges.” Social Science Information 16 (1977): 645–668.
Bourdieu, Pierre. Language and Symbolic Power. Edited by John Thompson. Translated by Gino Raymond, and Matthew Adamson. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1991.
Çelik, Hacer. “Çokkültürlülük ve Türkiye’deki Görünümü.” Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 9, no. 15 (2008): 319–332.
del Carmen Morúa, María, and Julio Serrano. “Dos mil kilometros de por medio: dialectología perceptual contrastiva del español mexicano.” In VII Encuentro Internacional de Lingüística en el Noroeste, edited by María del Carmen Morúa Leyva, and Rosa María Ortiz Ciscomani, 253–276. Hermosillo: UniSon, 2004.
Demirci, Mahide. “Gender Differences in the Perception of Turkish Regional Dialects.” In Handbook of perceptual dialectology, vol. 2, edited by Daniel Long, and Dennis R. Preston, 41–50. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins, 2002.
Demirci, Mahide, and Brian Kleiner. “Gender and Age-based Variation in the Perception of Turkish Dialects.” Language Awareness 7, no. 4 (1998): 206–222.
Demirci, Mahide, and Brian Kleiner. “The Perception of Turkish Dialects.” In Handbook of perceptual dialectology, vol. 1, edited by Daniel Long, and Dennis R. Preston, 263–281. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins. 1999.
Dündar, Fuat. Türkiye Nüfus Sayımlarında Azınlıklar. İstanbul: Çiviyazıları, 2000.
Głuszkowski, Michał, Magdalena Grupa-Dolińska, and Aleksandra Miaskowska. “W stronę frazeologii percepcyjnej. Badanie znajomości i oceny poprawności frazeologizmów u studentów kierunków społeczno-humanistycznych – uwagi wstępne.” LingVaria 33 (2022): 21–38.
Güreşci, Ertuğrul, and Ziya Yurttaş. “Kırsal Göçün Nedenleri ve Tarıma Etkileri Üzerine Bir Araştırma: Erzurum İli İspir İlçesi Kırık Bucağı Örneği.” Tarım Ekonomisi Dergisi 14, no. 2 (2008): 47–54.
Işık, Oğuz, and Melih Pınarcıoğlu. Nöbetleşe Yoksulluk: Gecekondulaşma ve Kent Yoksulları. Sultanbeyli Örneği. İstanbul: İletişim Yayınları, 2002.
Karahan, Leyla. Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1996.
Karahan, Leyla. Suriye Türk(men) Ağızlarının Türkiye Türkçesi Ağızları İçindeki Yeri, 2019. https://www.academia.edu/67831553/.
Karahan, Leyla. “Türkiye Türkçesi Ağız Gruplarının Sınırları Üzerine Düşünceler–2.” In IX. Uluslararası Türk Dili Kurultayı. Bilge Tonyukuk Anısına (Ankara: 26–30 Eylül 2021), vol. 2, 1147–1156. Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları, 2021.
Karahan, Leyla. “Türkiye Türkçesi Ağız Gruplarının Sınırları Üzerine Düşünceler–1.” In Geçmişten Günümüze Yazılmayan Türkçe – Türkçenin Art ve Eş Zamanlı Değişkeleri – 5. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kurultayı Bildirileri (11–12–13 Mayıs 2022), edited by Şükrü Haluk Akalın, and Emine Gürsoy-Naskali, 39–49. İstanbul: Elginkan Vakfı, 2022.
Lustański, Joanna. “Wymiary potocznej świadomości językowej i relacje między nimi.” Socjolingwistyka 35 (2021): 283–302.
Montgomery, Chris, and Joan C. Beal. “Perceptual Dialectology.” In Analysing variation in English, edited by Warren Maguire, and April McMahon, 121–148. Cambridge: Cambridge University Press, 2011.
Parker, Alexandra. “The Spatial Stereotype: The Representation and Reception of Urban Films in Johannesburg.” Urban Studies 55, no. 9 (2018): 2057–2072.
Preston, Dennis R. Perceptual Dialectology. Nonlinguists’ Views of Areal Linguistics. Dordrecht, Providence: Foris. 1989.
Preston, Dennis R. “Whaddayaknow?: The Modes of Folk Linguistic Awareness.” Language Awareness 5, no. 1 (1996): 40–74.
Preston, Dennis R. Handbook of Perceptual Dialectology. vol. 1. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins, 1999.
Red’kva/Stachowski (2019) = Редьква, Марія, and Каміль Стаховський. “Особливості сприйняття та розрізнення говорів української мови з погляду перцептивної діалектології (на основі анкетування, проведеного у м. чернівцях).” Науковий вісник Чернівецького університету 812 (2019): 86–94.
Saraçoğlu, Cenk. “The Changing Image of the Kurds in Turkish Cities: Middle-class Perceptions of Kurdish Migrants in Izmir.” Patterns of Prejudice 44, no. 3 (2010): 239–260.
Savran, Arin. “The Peace Process between Turkey and the Kurdistan Worker’s Party, 2009–2015.” Journal of Balkan and Near Eastern Studies 22, no. 6 (2020): 777–792.
Schröder, Saskia. “Mental maps als Zugang zu sprachlichen Wissen.” In Sprache, Literatur, Raum. Festgabe für Willy Diercks, edited by Robert Langhanke, 163–181. Bielefeld: Verlag für Regionalgeschichte, 2015.
Schwarz, Christian, and Philipp Stoeckle. “Stadt, Land, Berg. Vom Zusammenspiel von Dialektwahrnehmung und Topographie.” Linguistik online 85 (2017): 257–274.
Seydi Ertek, Müberra. “Dil Algısı Bağlamında Ağız Konuşurlarının Olası Tutumları: ANADOK Örneği.” Turkish Studies 11, no. 4 (2016): 829–844.
Sobotka, Piotr. Etymologizowanie i etymologia. Od semantyki ontologicznej do etymologii hermeneutycznej. Warszawa: Polska Akademia Nauk, 2015.
Stachowski, Kamil. “Przyczynek do dialektologii percepcyjnej Polski: Szczecin.” Język polski 98, no. 1 (2018): 5–17.
Stachowski, Marek. “Perceptual Etymology, or Three Turkish Culinary Terms in Croatian and Slovene, and a Polish Social Term inteligencja ‘intelligentsia’.” Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 138 (2021): 221–225.
Stachowski, Marek. “Perceptual Etymology. A Social Aspect of Etymological Research.” Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 139 (2022): 61–67.
Ünsal, Füsun, and Hakan Şahin. Spikerlik ve Türkçenin Kullanımı. Ankara: TRT, 2014.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Zemin
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
