Aylaklar’da Metinlerarası Bir Karşılaşma:

Babalar ve Çocuklar, Dönüşümler ve Çatışmalar

Özet

Melih Cevdet Anday’ın (ö. 2002) Aylaklar romanı eski nesilden ve yeni nesilden aylak karakterlerin bir konak içerisinde yaşadığı tembel hayata, bu karakterlerin maddi çöküşüne, en sonunda konaktan apartmana taşınmak zorunda kalmalarına ve aralarındaki ilişkilerin tek tek bozulmasına yer vermektedir. Bu çöküşü hazırlayan ise aristokrasinin ve soyluluğun gücünün giderek azaldığı, bunun yerine burjuvazinin ve tüccar sınıfın gücünün ve toplumsal hayattaki etki alanının arttığı bağlamdır. Romanın bu bağlamını çözümleyen eleştirel çalışmaların sayısı kısıtlıdır. Öte yandan, romanın ele aldığı dönüşüm ve özellikle Şükrü karakterinin romandaki yıkıcı tavır ve eylemleri dikkate alınırsa, Aylaklar ile Ivan Turgenyev’in Babalar ve Oğullar’ı arasında metinlerarası bir ilişki olduğu anlaşılır. Bu makale, Aylaklar’ı odağına alarak romanın “aristokrasinin çöküşü ve burjuvazinin/tüccar sınıfın yükselişi” olarak adlandırılan bağlamı nasıl işlediğini ele alacaktır. Kuşak çatışması da dâhil olmak üzere karakterlerin birbirleriyle ilişkilerinde “nasıl” ve “ne anlama gelen” çatışmalar bulunduğu makalenin odakları arasında olacaktır. Şükrü karakterinin nihilist ve yıkıcı özellikleri ile Muammer karakterinin özneleşmesi arasında nasıl bir bağın olduğu ve bunun ne anlama geldiği de incelenecektir. Bu sırada Melih Cevdet Anday’ın daha önce çevirdiği, ön söz yazdığı ve oyunlaştırdığı Babalar ve Oğullar romanıyla Aylaklar arasında nasıl bir ilişki kurulabileceği ve Şükrü karakterinin bir tür Bazarov sayılıp sayılamayacağı üzerine tartışma yürütülecektir.